Ως μια ιστορική στιγμή για την Κρήτη χαρακτήρισε την κύρωση της Σύμβασης Παραχώρησης του ΒΟΑΚ στο τμήμα Χανιά – Ηράκλειο, ο Βουλευτής ΝΔ Ηρακλείου και εισηγητής της πλειοψηφίας, Μάξιμος Σενετάκης. Όπως τόνισε, «η σημερινή συζήτηση δεν είναι απλώς η θεσμική ολοκλήρωση μιας διαγωνιστικής διαδικασίας – είναι η αρχή της υλοποίησης ενός οράματος που συνδέει την Κρήτη με το μέλλον της».
Όπως τόνισε στην ομιλία του, «η Κρήτη αποκτά τον αυτοκινητόδρομο που της αξίζει – σύγχρονο, ασφαλή, με προδιαγραφές 21ου αιώνα».
Παρακάτω ακολουθεί το πλήρες κείμενο της εισήγησης του κ. Σενετάκη
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι
Η συζήτηση για την Κύρωση της Σύμβασης Παραχώρησης του έργου της μελέτης, κατασκευής, χρηματοδότησης, συντήρησης και εκμετάλλευσης του βασικού τμήματος του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης Χανιά – Ηράκλειο, δεν είναι απλώς η θεσμική ολοκλήρωση μιας διαγωνιστικής διαδικασίας.
Είναι μια ιστορική στιγμή για την Κρήτη και τους ανθρώπους της. Είναι ένα ορόσημο σε μια μακρά περίοδο προσμονής για ένα έργο που φαινόταν ανεκπλήρωτο όνειρο για τους Κρητικούς. Είναι η αρχή της υλοποίησης ενός οράματος που συνδέει την Κρήτη με το μέλλον της.
Η Κρήτη άξιζε και αξίζει έναν σύγχρονο αυτοκινητόδρομο.
Είναι η τελευταία περιφέρεια της χώρας που δεν διαθέτει μια τέτοια υποδομή – παρότι είναι μια Περιφέρεια που εισφέρει πολλά στο ΑΕΠ της χώρας και έχει τις προοπτικές να εισφέρει ακόμα περισσότερο.
Και δεν είναι μόνο αυτό. Η Κρήτη είναι το μόνο μεγάλο νησί της Μεσογείου χωρίς σύγχρονο αυτοκινητόδρομο. Αυτό πλέον αλλάζει. Και αλλάζει όχι στα λόγια, αλλά με υπογραφές, με μηχανήματα, με εργοτάξια.
Με την ολοκλήρωση του ΒΟΑΚ, η Κρήτη θα αποκτήσει αυτό που της αξίζει και δικαιούται.
Για όσους γνωρίζουν τον Βόρειο Οδικό Άξονα όχι ως γραμμή σε έναν χάρτη, αλλά ως μέρος της καθημερινότητας τους στο νησί. Για όσους τον έχουν διασχίσει νύχτα και μέρα, σε χαρές και λύπες, ο δρόμος αυτός δεν είναι απλώς έργο υποδομής. Είναι αρτηρία ζωής.
Είναι το νήμα που ενώνει ολόκληρο το νησί – από τη Δυτική Κρήτη έως την Ανατολική.
Είναι το μέσο που συνδέει ανθρώπους, προϊόντα, υπηρεσίες, τουρισμό, πολιτισμό.
Επί χρόνια, αναζητούσαμε το νήμα που θα ενώσει το νησί μας. Όμως, παλινδρομήσεις, καθυστερήσεις, έλλειψη χρημάτων, αδράνεια, γραφειοκρατία, δυσκόλευαν την υλοποίηση του έργου. Οι Κρητικοί έμαθαν να περιμένουν – αλλά δεν έπαψαν ποτέ να απαιτούν.
Μέχρι που ήρθε η κυβέρνηση της ΝΔ με Πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη – έναν άνθρωπο που γνωρίζει την Κρήτη όχι μόνο γεωγραφικά αλλά βιωματικά – που μετέτρεψε την απαίτηση σε στοίχημα υλοποίησης.
Από την πρώτη στιγμή έθεσε ως πρώτη του προτεραιότητα να βρει τη λύση σε ένα πολύπλοκο και δαπανηρό εγχείρημα. Γνώριζε πως με την εξεύρεση χρηματοδότησης το νερό θα έμπαινε στο αυλάκι και οι διαδικασίες θα έτρεχαν όπως πλέον καλά γνωρίζουν οι κατασκευαστικές εταιρίες και οι τεχνικές υπηρεσίες του Κράτους.
Έτσι, σε μια Ευρώπη που δεν χρηματοδοτούσε τέτοια έργα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης πέτυχε την εξαίρεση. Κατάφερε και εξασφάλισε χρηματοδοτήσεις και μετά από έξι χρόνια σήμερα, βρισκόμαστε στο σημείο να κυρώνουμε την σύμβαση παραχώρησης.
Πριν από έξι χρόνια, αν έλεγες σε ένα Κρητικό ότι θα φτάναμε στην σημερινή μέρα, θα σε κοίταζε με δυσπιστία και θα χαμογελούσε συγκαταβατικά.
Όμως, ο Κυριάκος Μητσοτάκης και οι κυβερνήσεις τους δεν τάζουν. Εργάζονται μεθοδικά και πράττουν.
Σήμερα έχουμε μπροστά μας τα πάντα. Έχουμε σχέδιο, σύμβαση, έργο και χρήματα για να το υλοποιήσουμε.
Η σύμβαση που υπογράφηκε με τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ αφορά το τμήμα Χανιά – Ηράκλειο, μήκους 157 χιλιομέτρων, και προβλέπει έναν πλήρως σύγχρονο, ασφαλή, κλειστό αυτοκινητόδρομο με δύο λωρίδες ανά κατεύθυνση, λωρίδα έκτακτης ανάγκης, ανισόπεδους κόμβους, σήραγγες και γέφυρες.
Πιο συγκεκριμένα προβλέπονται:
– 25 ανισόπεδοι κόμβοι
– 23 σήραγγες
– 79 γέφυρες
– 89 κάτω διαβάσεις
– 12 άνω διαβάσεις
– 18 Cut & Cover
– σταθμοί εξυπηρέτησης οδηγών και έκτακτης ανάγκης
– συστήματα παρακολούθησης και ελέγχου κυκλοφορίας.
Εντάσσεται επίσης και η λειτουργία 51 χιλιομέτρων υφιστάμενων παρακάμψεων πόλεων (Χανίων, Ρεθύμνου, Ηρακλείου), καθώς και παράπλευρων και τοπικών δικτύων που θα κατασκευαστούν και θα αποδοθούν στους δήμους.
Όλα τα παραπάνω περιγράφουν τα χαρακτηριστικά ενός αυτοκινητόδρομου που αξίζει σε ένα νησί με τον αναπτυξιακό δυναμισμό της Κρήτης.
Παρόλο ότι ο τίτλος του Έργου αναφέρεται στο Τμήμα Χανιά – Ηράκλειο, στην πραγματικότητα το Έργο περιλαμβάνει και τμήμα «προαίρεσης» ήτοι το τμήμα Κίσσαμος – Χανιά μήκους περίπου 30 χλμ. Η προαίρεση αυτή θα ασκηθεί από το Δημόσιο το συντομότερο δυνατόν, ήτοι αμέσως μετά την έκδοση των Περιβαλλοντικών Όρων του τμήματος αυτού.
Η διάρκεια της Σύμβασης ορίζεται στα 35 έτη εκ των οποίων τα 5 είναι η Περίοδος Μελετών – Κατασκευών.
Σημειώνεται ότι από την υπογραφή της Σύμβασης Παραχώρησης, το Δημόσιο δικαιούται να ζητήσει από τον Παραχωρησιούχο να εκτελέσει με δικές του δαπάνες, Πρόδρομες Εργασίες στο Έργο προκειμένου να επιταχυνθεί η κατασκευή του.
Δέσμευση του Υπουργείου είναι να εκτελεστούν άμεσα έργα οδικής ασφάλειας κατά το παράδειγμα του Πάτρα – Πύργου, προκειμένου να βελτιωθεί σημαντικά η οδική ασφάλεια και να αποτρέπεται η πρόκληση ατυχημάτων.
Εννοείται ότι η Σύμβαση περιέχει λεπτομερείς υποχρεώσεις του Παραχωρησιούχου σχετικά με το χρόνο και την ποιότητα κατασκευής του Έργου και στην περίπτωση που οι προβλεπόμενες υποχρεώσεις παραβιαστούν, θα υπάρξουν κυρώσεις.
Μιλάμε για το μεγαλύτερο έργο υποδομής που γίνεται σήμερα στην Ελλάδα και έχει σταθερή χρηματοδοτική δομή: μέσα από το ΕΣΠΑ 2021–2027, το Ταμείο Ανάκαμψης, κρατικούς πόρους και ιδιωτική συμμετοχή.
Με συνολικό προϋπολογισμό άνω των 2 δισ. ευρώ, το Δημόσιο καταβάλει περίπου 800 εκ. με τα υπόλοιπα να είναι ιδιωτικά κεφάλαια και τραπεζικός δανεισμός.
Σε ό,τι αφορά στο κόστος που θα καταβάλουν οι οδηγοί – χρήστες του έργου, η Σύμβαση προβλέπει ανώτατο ύψος διοδίων τελών 0,053 € ανά χλμ. προ ΦΠΑ σε τιμές 2022 για τα επιβατικά αυτοκίνητα και λοιπές κατηγορίες. Ό,τι δηλαδή ισχύει σε όλους τους αυτοκινητόδρομους της χώρας.
Εξαιρούνται της καταβολής διοδίων τελών, τα οχήματα των σωμάτων ασφαλείας και των ατόμων με αναπηρία. Και εδώ επίσης ό,τι προβλέπεται όλους τους αυτοκινητόδρομους της χώρας.
Δεδομένου ότι με το καθορισθέν ύψος διοδίων δεν καλύπτεται η ανάκτηση του κόστους της υποδομής, το Δημόσιο επέλεξε τη δυνατότητα καταβολής Σκιωδών Διοδίων, το ποσοστό των οποίων διαμορφώθηκε σε ποσοστό 64,62% επί του κατά περίπτωση επιβαλλόμενου Διοδίου Τέλους.
Η σύμβαση περιέχει επιπλέον όρο (άρθρο 25.4.3) σύμφωνα με τον οποίο, σε περίπτωση που η απόδοση δεσμευτικής επένδυσης του Παραχωρησιούχου είναι μεγαλύτερη της συμφωνηθείσας, τότε το ποσοστό του Σκιώδους Διοδίου μειώνεται κλιμακωτά και εν τέλει μηδενίζεται.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι
Όλοι κατανοούμε ότι ο ΒΟΑΚ είναι μια επένδυση με βαθύ γεωπολιτικό, κοινωνικό και αναπτυξιακό αποτύπωμα.
Γεωπολιτικό γιατί, μαζί με τα άλλα μεγάλα έργα υποδομής που βρίσκονται σε εξέλιξη στο νησί, ενισχύει τον κομβικό ρόλο που διαδραματίζει η Κρήτη σε μια σειρά ζητήματα που διαμορφώνουν τις εξελίξεις στη Ανατολική Μεσόγειο.
Κοινωνικό γιατί κάθε μέτρο ασφαλούς δρόμου σημαίνει λιγότερα τροχαία. Σημαίνει ζωή. Κι εμείς, ως Κρητικοί και ως πολίτες, έχουμε μετρήσει πολλές ζωές χαμένες στον δρόμο αυτόν. Ήταν λοιπόν υποχρέωση μας, προς τη μνήμη όσων χάθηκαν και προς την ασφάλεια των επόμενων γενεών, να κάνουμε ό,τι περνά από το χέρι μας, ώστε ο δρόμος αυτός να γίνει.
Και αναπτυξιακό γιατί θα ενώσει τα μεγάλα αστικά και τουριστικά κέντρα του νησιού. Θα μειώσει τους χρόνους μεταφοράς. Θα ενισχύσει την περιφερειακή συνοχή. Θα δώσει ώθηση στον πρωτογενή τομέα, στον τουρισμό, στο εμπόριο. Θα προσδώσει κύρος στην Κρήτη ως τόπος επενδύσεων και διεθνούς παρουσίας. Θα δημιουργήσει και ήδη δημιουργεί από τη φάση της κατασκευής, χιλιάδες θέσεις εργασίας.
Και όλα αυτά χωρίς να παραβλέπεται ο …πράσινος χαρακτήρας του ΒΟΑΚ, ο οποίος σχεδιάζεται και θα υλοποιηθεί με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον, στις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών και στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης.
Είναι έργο του 21ου αιώνα, όχι απλώς ένα έργο του περασμένου αιώνα που αναγεννάται.
Έτσι λοιπόν, με στόχο την εξασφάλιση της προστασίας του περιβάλλοντος ο Παραχωρησιούχος υποχρεούται να συμμορφώνεται πλήρως με τους όρους που καθορίζονται στους Εγκεκριμένους Περιβαλλοντικούς Όρους του Έργου, ενώ ιδιαίτερη μέριμνα προβλέπεται στη Σύμβαση για την αποφυγή της προσβολής τυχόν αρχαιολογικών χώρων και αντικειμένων κατά την κατασκευή του Έργου. Ο Παραχωρησιούχος υποχρεώνεται να εκτελέσει με δικές δαπάνες του Αρχαιολογικές Τομές, συνολικού μήκους μέχρι εκατόν πενήντα (150) χλμ., ενώ στη Σύμβαση (Προσάρτημα 15) περιέχεται λεπτομερής κατάλογος Μνημείων στην περιοχή εκτέλεσης του Έργου.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Η Κυβέρνηση απέδειξε στην πράξη ότι η περιφερειακή ανάπτυξη δεν είναι σύνθημα. Είναι σχέδιο με χρονοδιάγραμμα. Το ίδιο συνέβη και με τα υπόλοιπα τμήματα του ΒΟΑΚ: το κομμάτι Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος και το Χερσόνησος – Νεάπολη ήδη κατασκευάζονται.
Όλο το νησί θα συνδεθεί – όχι μόνο γεωγραφικά, αλλά και αναπτυξιακά.
Παράλληλα, ο Πρωθυπουργός απέδειξε την αγάπη του για τον τόπο του και το κυριότερο την προσήλωση του για ενεργό, ισχυρό, περιφερειακό ρόλο της Κρήτης στο μέλλον.
Την ίδια προσήλωση επέδειξε σύσσωμη η πολιτική ηγεσία και τα στελέχη του Υπουργείου Υποδομών.
κ. Υπουργέ τώρα εσείς έχετε την τιμή να είστε η πολιτική και ηγεσία. Να σας ευχαριστήσουμε λοιπόν για τις άμεσες ενέργειες από την πρώτη στιγμή που αναλάβατε τα καθήκοντα σας και στο πρόσωπο σας να ευχαριστήσουμε και τους προκατόχους σας από το 2019 μέχρι σήμερα για την συμβολή τους στην πραγματοποίηση ενός οράματος που μέχρι το 2019 έδειχνε απραγματοποίητο.
Για αυτό και η παρουσία του ίδιου του Πρωθυπουργού στην υπογραφή της σύμβασης στο Ηράκλειο, ήταν δήλωση ισχυρής πολιτικής βούλησης της κυβέρνησης. Ήταν επιβεβαίωση πως ό,τι υπόσχεται – το υλοποιεί.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι
Ο ΒΟΑΚ δεν είναι εύκολη υπόθεση. Δεν υπήρξε ποτέ. Ήθελε τεχνική ωριμότητα, χρηματοδοτικό μοντέλο, θεσμικές συναινέσεις, τοπική συνεργασία, περιβαλλοντική στρατηγική, ευρωπαϊκή έγκριση. Κι όλα αυτά έγιναν – χωρίς υπερβολές. Χωρίς μεγάλα λόγια. Με πολλή δουλειά και τεχνοκρατική ακρίβεια.
Ως βουλευτής της πλειοψηφίας και εισηγητής της κύρωσης παραχώρησης, νιώθω προσωπική ικανοποίηση, αλλά και ευθύνη.
Γιατί ο ρόλος μας δεν είναι να παρακολουθούμε τα έργα να προχωρούν από απόσταση. Είναι να τα στηρίζουμε καθημερινά, να λύνουμε προβλήματα, να είμαστε δίπλα στους πολίτες και τις τοπικές κοινωνίες.
Το Ηράκλειο, τα Χανιά, το Ρέθυμνο, ο Άγιος Νικόλαος και αργότερα η Σητεία, όλα τα χωριά και οι κωμοπόλεις κατά μήκος του άξονα, θα βλέπουν καθημερινά να αλλάζει η εικόνα του τόπου τους.
Η υπογραφή της σύμβασης του ΒΟΑΚ είναι μια στιγμή εθνικής και τοπικής δικαίωσης. Είναι το επιστέγασμα μιας συλλογικής προσπάθειας – του Πρωθυπουργού, των Υπουργείων, της Περιφέρειας, της Αυτοδιοίκησης, των τεχνικών υπηρεσιών, των τοπικών φορέων, των πολιτών.
Και ταυτόχρονα είναι η αρχή.
Η αρχή για ένα έργο που θα μείνει για δεκαετίες. Που θα αλλάξει τον τρόπο που ζούμε, που κινούμαστε, που συνεργαζόμαστε. Που θα κάνει την Κρήτη πιο ενωμένη, πιο ασφαλή, πιο δυναμική.
Η Κρήτη, μετά από πολλά χρόνια, δεν περιμένει πια. Προχωρά δυναμικά. Και μαζί της προχωρά και η Ελλάδα – με την Κρήτη πάντα στο επίκεντρο.
Σας ευχαριστώ!
