Συνέντευξη του υφυπουργού Ανάπτυξης Μάξιμου Σενετάκη στη Φωτεινή Στεφανοπούλου
Την εκτίμηση ότι η Θεσσαλονίκη μετατρέπεται σε κόμβο ανάπτυξης με την παρουσία μεγάλων εταιρειών που επενδύουν στην έρευνα και την καινοτομία εκφράζει σε συνέντευξή του στην έντυπη Voria ο υφυπουργός Ανάπτυξης, αρμόδιος για θέματα καινοτομίας, Μάξιμος Σενετάκης.
Στην κατεύθυνση αυτή κινείται και το Thess INTEC, το οποίο, όπως λέει, αναμένεται να αποτελέσει ένα από τα μεγαλύτερα Κέντρα Καινοτομίας και Τεχνολογίας στην Ευρώπη.
Ο κ. Σενετάκης τονίζει ότι η καινοτομία πρέπει να ενταχθεί, σε μεγαλύτερη κλίμακα, παντού και μιλά για τις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για περαιτέρω ανάπτυξη του οικοσυστήματος καινοτομίας στην Ελλάδα, στις οποίες εντάσσονται ο νέος κύκλος του προγράμματος «Ερευνώ – Καινοτομώ». Επιπλέον, η χρηματοδότηση ύψους 300 εκατ. που δρομολογείται για παρεμβάσεις στην έρευνα και την ανάπτυξη από επιχειρήσεις, για συμπράξεις επιχειρήσεων με ερευνητικούς οργανισμούς και για αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων και σφραγίδες αριστείας για επιχειρήσεις, καθώς επίσης και η νέα προκήρυξη που ετοιμάζει το υπουργείο για τα κέντρα ικανοτήτων, έρχονται να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ προσφοράς και ζήτησης εξειδικευμένων υπηρεσιών καινοτομίας και μεταφοράς τεχνολογίας.
Πώς αξιολογείτε το οικοσύστημα καινοτομίας που έχει αναπτυχθεί στην Ελλάδα;
Η Ελλάδα έχει ισχυροποιήσει τη θέση της στην παγκόσμια νεοφυή σκηνή και το ελληνικό οικοσύστημα ήταν ανάμεσα στα 50 καλύτερα το 2023, με τις προοπτικές να είναι περισσότερο ευοίωνες για το μέλλον. Η χώρα έχει το πλεονέκτημα ενός εργατικού δυναμικού υψηλής εξειδίκευσης και ενός πολλά υποσχόμενου τομέα πληροφορικής. Αυτά τα χαρακτηριστικά αποτελούν assets για την οικονομία μας. Σε συνδυασμό με τις επενδύσεις οι οποίες γίνονται για έρευνα και ανάπτυξη, οι οποίες με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία έφτασαν τα 3 δισ. ευρώ, διαμορφώνεται ένα περιβάλλον με δυναμική.
Η έρευνα και η καινοτομία στην Ελλάδα τραβάει όλο και περισσότερο τα βλέμματα των νέων, όπως και των επενδυτών, ενώ μια σειρά από ευρωπαϊκά κονδύλια διοχετεύεται προς αυτή την κατεύθυνση. Προ μερικών ετών η κεφαλαιοποίηση του συστήματος καινοτομίας ήταν μερικές δεκάδες εκατομμύρια και σήμερα έχει φτάσει στα 10 δισ. ευρώ. Το Elevate Greece φροντίζει για την εξωστρέφεια του ελληνικού συστήματος startups και έχει δώσει κίνητρα για επενδύσεις σε Επενδυτικούς Αγγέλους. Μέσα στο 2023 τουλάχιστον 7 εταιρείες του μητρώου Elevate Greece δέχτηκαν σημαντικές επενδύσεις συνολικού ύψους 115 εκατ. δολαρίων. Από την έναρξη λειτουργίας του Εθνικού Μητρώου Νεοφυών Επιχειρήσεων τον Οκτώβριο του 2020, έχουν εγγραφεί πάνω από 800 νεοφυείς επιχειρήσεις, ανάμεσά τους περισσότεροι από 50 τεχνοβλαστοί (spin-off), από ΑΕΙ και ερευνητικά κέντρα. Αντιλαμβανόμενοι τη δυναμική που δημιουργείται, διπλασιάζουμε τις δαπάνες για έρευνα από 1,5% στο 3%.
Ποια ήταν η συμβολή του προγράμματος «Ερευνώ – Καινοτομώ» και τι νέο φέρνει η τρίτη φάση της δράσης;
Η συμβολή του ήταν καθοριστική για το οικοσύστημα καινοτομίας και με τον νέο κύκλο θα ρηματοδοτήσουμε ώριμες ιδέες που θα αποτελέσουν σύντομα τεχνολογικά προϊόντα. Σκοπός είναι το αποτέλεσμα να αποτελέσει χρήσιμο και εμπορεύσιμο προϊόν και να προσελκυστούν κεφάλαια. Πρόσφατα, προδημοσιεύσαμε τη δράση η οποία πρόκειται να ξεκινήσει σύντομα. Επιπλέον, 300 εκατ. δρομολογούνται για παρεμβάσεις στην έρευνα και την ανάπτυξη από επιχειρήσεις, για συμπράξεις επιχειρήσεων με ερευνητικούς οργανισμούς, για αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων και σφραγίδες αριστείας για επιχειρήσεις. Όμως, δεν σταματάμε εδώ. Αξιοποιούμε ευρωπαϊκούς πόρους και για τα Γραφεία Μεταφοράς Τεχνογνωσίας (Technology Transfer Offices-TTOs). Τα γραφεία αυτά θα φέρουν ακόμα πιο κοντά τις επιχειρήσεις με τους ερευνητικούς φορείς, γιατί παρόλο που το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας που γίνεται στην Ελλάδα πραγματοποιείται στους δημόσιους ερευνητικούς φορείς (Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και Ερευνητικά Κέντρα) δεν υπάρχουν στους περισσότερους από αυτούς οργανωμένοι μηχανισμοί εμπορικής αξιοποίησης των αποτελεσμάτων της έρευνας. Εμείς το κάνουμε πράξη! Παράλληλα, τα στελέχη του υπουργείου Ανάπτυξης ετοιμάζουν νέα προκήρυξη για τα κέντρα ικανοτήτων τα οποία έρχονται να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ προσφοράς και ζήτησης εξειδικευμένων υπηρεσιών καινοτομίας και μεταφοράς τεχνολογίας σε μία ή περισσότερες αλυσίδες αξίας και ιδίως σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Ποια είναι η θέση της Θεσσαλονίκης σε ό,τι αφορά τις νεοφυείς επιχειρήσεις και τι περιθώρια ανάπτυξης υπάρχουν;
Σύμφωνα με στοιχεία του Regional Innovation Score board της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Κεντρική Μακεδονία βρίσκεται στην κατάταξη moderate innovator, δηλαδή μια μέτρια καινοτόμος περιοχή. Ωστόσο, αρκετές startups στη Θεσσαλονίκη ακούγονται για τα επιτεύγματά τους. Επίσης, μεγάλες εταιρείες επενδύουν συνεχώς στην έρευνα και την καινοτομία διαμορφώνοντας τη συμπρωτεύουσα σε ένα hub ανάπτυξης. Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι της αγοράς και του επιχειρείν αντιλαμβάνονται τη σημασία της “καινοτομίας”. Χρειάζεται να καινοτομήσουμε αν θέλουμε να ευημερήσουμε. Οι επιχειρήσεις ζητούν ταλέντα. Τα ταλέντα ζητούν ελκυστικά projects. Το να καινοτομεί κανείς στη δουλειά του είναι δείγμα προσαρμοστικότητας και ευφυΐας. Αυτό είναι το στοίχημα που οφείλουμε να κερδίσουμε όλοι! Δεν είναι στοίχημα μόνο για την Πολιτεία. Είναι στοίχημα και για τα ερευνητικά κέντρα, τα ακαδημαϊκά ιδρύματα και τις επιχειρήσεις. Πάντως, η Θεσσαλονίκη πράγματι πρωτοπορεί. Μάλιστα, η καινοτομία ξεκινά από το Λύκειο αφού μαθητική ομάδα κατέκτησε το Junior Achievement Europe. Και όπως έχω ξαναπεί η καινοτομία δεν έχει όρια.
Εδώ και ακριβώς 20 χρόνια το κράτος έχει δημιουργήσει στη Θεσσαλονίκη την Αλεξάνδρεια Ζώνη καινοτομίας, με στόχο την προώθηση των καινοτομικών δραστηριοτήτων στην ευρύτερη περιοχή. Πώς βλέπετε να εξελίσσεται το έργο της ΑΖΚ ΑΕ και ποιες είναι οι προοπτικές της από εδώ και πέρα;
Σε όλο τον κόσμο οι Ζώνες Καινοτομίας λειτουργούν ως μαγνήτες για μεγάλες και μικρές επιχειρήσεις. Παράλληλα, αποτελούν θερμοκοιτίδες για τμήματα έρευνας και ανάπτυξης μεγάλων επιχειρήσεων που για να πετύχουν χρειάζονται συνεργασίες, υψηλού επιπέδου, διοικητικά και επιστημονικά στελέχη και ένα υποστηρικτικό χρηματοοικονομικό και φορολογικό περιβάλλον.
Η ανάπτυξη της έρευνας και της καινοτομίας, οφείλει να έχει κεντρικό ρόλο στο αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας. Πιστεύουμε πως η καινοτομία πρέπει να ενταχθεί, σε μεγαλύτερη κλίμακα, παντού. Στον δημόσιο τομέα, στην επιχειρηματικότητα, στον τρόπο που σκεφτόμαστε και αντιλαμβανόμαστε τις μεταβολές γύρω μας. Όπως και στην αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων. Γιατί, πράγματι, απαιτείται καινοτόμα σκέψη, για να διαχειριστούμε τα νέα δεδομένα που δημιουργούν, η Κλιματική Αλλαγή, η Εθνική Ασφάλεια, ο Ψηφιακός Μετασχηματισμός, οι Επιστήμες Υγείας και η Ενεργειακή Μετάβαση. Στο πλαίσιο αυτό, η Εθνική Στρατηγική για την Έρευνα και Καινοτομία ιεραρχεί εκ νέου τις εθνικές προτεραιότητες. Προσβλέπει στη βελτίωση των υποδομών, στη δημιουργία, την αξιοποίηση και προσέλκυση ταλέντων, στη χρηματοδότηση της τεχνολογικής καινοτομίας, στην οικονομική αποτελεσματικότητα και στην προστασία της διανοητικής ιδιοκτησίας. Επιδιώκουμε την πρόοδο της χώρας. Θέλουμε να υιοθετήσουμε και να αφομοιώσουμε στην κουλτούρα μας, τις δυνατότητες που προσφέρει η τεχνολογία, για να προσεγγίσουμε τον σύγχρονο κόσμο και να κάνουμε τη ζωή μας καλύτερη και πιο ποιοτική. Ως Πολιτεία στηρίζουμε εκείνους που το επιχειρούν μέσα
από φορολογικά και μια σειρά από άλλα κίνητρα.
Ποιο είναι το σήμα που εκπέμπει για την Ελλάδα και τη Θεσσαλονίκη αφενός η παρουσία στην πόλη μεγάλων ξένων καινοτομικών επιχειρήσεων, όπως η Pfizer και η Cisco, και αφετέρου η εξαγορά της BETA CAE Systems, κατ’ εξοχήν καινοτομικής επιχείρησης, από μεγάλο αμερικανικό όμιλο έναντι 1,24 δισ. δολαρίων;
Πιστεύω βαθύτατα ότι στην Ελλάδα χρειαζόμαστε «Καινοτομία Παντού». Αυτό είναι το κεντρικό μας μήνυμα στο υπουργείο Ανάπτυξης που έχω την τιμή να εποπτεύω την Έρευνα και την Καινοτομία από τη θέση του υφυπουργού. Πιστεύω επίσης ότι για να διαχυθεί παντού η καινοτομία επιβάλλεται να μεταβάλλεται διαρκώς ο τρόπος σκέψης μας. Επιβάλλεται να σκεφτόμαστε «έξω από το κουτί». Να πρωτοτυπούμε για να πρωτοπορούμε. Ως Πολιτεία θεωρώ ότι τα τελευταία χρόνια το έχουμε πράξει. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 14η θέση μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά το ποσοστό δαπανών για έρευνα και ανάπτυξη ως προς το ΑΕΠ. Βεβαίως, το καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό μας επίσης αποτελεί μαγνήτη για τις μεγάλες
επιχειρήσεις. Όπως και το σταθερό οικονομικό περιβάλλον που έχουμε διαμορφώσει τα τελευταία χρόνια. Διαπιστώνω ότι κολοσσοί όπως η Microsoft, η Amazon, η Cisco, η HP, η Pfizer, η Deloitte, η Accenture, η Deutsche Telekom και άλλοι ψάχνουν τα ταλέντα μας και βοηθούν με διάφορους τρόπους start-ups, επενδύουν χρήματα. Θέλουμε κι άλλους να μπουν στο παιχνίδι. Θέλουμε κι εγχώριους παίκτες να συνδράμουν στο οικοσύστημα καινοτομίας. Το έκανε πρόσφατα η Μotor Οil η οποία υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας με το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών Δημόκριτος. Όσο περισσότεροι τόσο το καλύτερο. Και εδώ θέλω να επαναλάβω ότι οι «μεγάλοι θα πρέπει να βοηθούν τους μικρούς»! Πλέον, υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις ώστε να ανακοινώνονται και να υλοποιούνται τέτοιου είδους πρωτοβουλίες και επενδύσεις. Τα τελευταία πέντε χρόνια έχουμε αλλεπάλληλα ρεκόρ επενδύσεων και η εξωστρέφεια της χώρας μας ενισχύεται.
Τι πιστεύετε πως θα προσφέρει η δημιουργία του Thess INTEC;
Το Thess INTEC αναμένεται να αποτελέσει ένα από τα μεγαλύτερα Κέντρα Καινοτομίας και Τεχνολογίας στην Ευρώπη. Στόχος είναι τα επόμενα χρόνια να προσελκύσει επενδύσεις από όλον τον κόσμο με το συνολικό οικονομικό αποτέλεσμα να εκτιμάται πάνω από τα 500 εκατ. ευρώ. Φιλοδοξία, μάλιστα, είναι σταδιακά να δημιουργηθούν 7.000 θέσεις εργασίας. Όπως γνωρίζετε, οι μέτοχοι κατά το 58% είναι φορείς και επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα και κατά 42% του δημοσίου. Το Διεθνές Τεχνολογικό Πάρκο 4ης γενιάς με τη δημιουργία του θα δώσει στέγη σε καταξιωμένες επιχειρήσεις προκειμένου να εγκαταστήσουν τμήματα έρευνας και ανάπτυξης. Έτσι, ερευνητικές ομάδες θα μπορούν να συνεργάζονται με βιομηχανικούς και επιχειρηματικούς εταίρους τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό. Στόχος φυσικά είναι τα καινοτόμα προϊόντα made in Greece και οι υπηρεσίες αιχμής. Χρειάζεται να προσαρμοστούμε για να μη χαθούμε. Χρειάζεται να καινοτομήσουμε για να ευημερήσουμε.