«Πατέντες, καινοτόµα προϊόντα made in Greece και υπηρεσίες αιχµής»

ΜΑΞΙΜΟΣ ΣΕΝΕΤΑΚΗΣ, Υφυπουργός Ανάπτυξης

Τη δυναμική που εμφανίζει το οικοσύστημα των νεοφυών επιχειρήσεων στη χώρα μας επιδιώκει να ενισχύσει η κυβέρνηση, μέσα από ένα πλέγμα ρυθμίσεων και κινήτρων, που αναλύει στο Epsilon7 ο Υφυπουργός Ανάπτυξης κ. Μάξιμος Σενετάκης. Στο πλαίσιο αυτό, αναφέρεται στα κυριότερα νέα «εργαλεία» που ενεργοποιεί το Υπουργείο, όπως το Πρόγραμμα «Ερευνώ – Καινοτομώ», ύψος 300 εκ. ευρώ, τα υπόλοιπα προγράμματα Ε.Σ.Π.Α., που ενισχύουν τα Clusters Καινοτομίας και τα Κέντρα Ικανοτήτων, καθώς και στον διπλασιασμό των δαπανών για την Έρευνα από το 1,5% στο 3% του Α.Ε.Π..

Ο κ. Υφυπουργός ξεκαθαρίζει πως «στόχος μας είναι οι πατέντες, τα καινοτόμα προϊόντα made in Greece και οι υπηρεσίες αιχμής». Υποστηρίζει, μάλιστα, ότι η Ελλάδα έχει ισχυροποιήσει τη θέση της στην παγκόσμια νεοφυή σκηνή, με τις προοπτικές να είναι περισσότερο ευοίωνες για το μέλλον. «Μπορεί σύμφωνα με το European Score Board να είμαστε moderate innovators, όμως το χάσμα με τις πιο προηγμένες χώρες μικραίνει. Ο επόμενος στόχος είναι να γίνουμε strong innovators και να μπορούμε να δούμε πιο καθαρά την κορυφή και να την κατακτήσουμε! Ως innovation leaders», επισημαίνει.

Ο κύριος Σενετάκης τονίζει πως η ελληνική οικονομία κεφαλαιοποιεί τις μεταρρυθμίσεις που έχουν συντελεστεί. Σημειώνει πως, η κυβέρνηση αναμένει φέτος νέα αύξηση 15% στις άμεσες ξένες επενδύσεις, υπογραμμίζοντας την προστιθέμενη αξία που έχουν για τις τοπικές κοινωνίες οι επενδύσεις ξένων τεχνολογικών κολοσσών στη χώρα μας. «Το όφελος και η παρακαταθήκη για τις τοπικές κοινων

ίες, την επιχειρηματικότητα και την απασχόληση είναι το σταθερό οικονομικό περιβάλλον που έχουμε διαμορφώσει τα τελευταία χρόνια, το οποίο δημιουργεί τις προοπτικές για μεγαλύτερη ανάπτυξη», αναφέρει χαρακτηριστικά.

E7 | Σταθερή επιδίωξη της χώρας μας τα τελευταία χρόνια είναι να ανεβάσει τις επιδόσεις της στις δαπάνες έρευνας και τεχνολογίας, καθώς η υστέρησή της είναι σημαντική, ιδιαίτερα στις επενδύσεις προερχόμενες από τον ιδιωτικό τομέα. Έχουμε καλύψει μέρος έστω της απόστασης που μας χωρίζει από τις υπόλοιπες χώρες; Ποια κίνητρα δίνει σήμερα η Πολιτεία στις επιχειρήσεις;

Το ελληνικό οικοσύστημα start ups είναι τελείως διαφορετικό σήμερα σε σχέση με το πως ήταν το 2018. Τότε μετά βίας συγκέντρωνε 50 εκατομμύρια ευρώ χρηματοδότηση. Το 2021 έσπασε όλα τα ρεκόρ, συγκεντρώνοντας 670 εκατομμύρια ευρώ.

Παρατηρώντας αυτή τη δυναμική, στο υπουργείο ανάπτυξης δημιουργούμε τις προϋποθέσεις για περισσότερη καινοτομία. Πρόσφατα, δημοσιεύτηκε η προκήρυξη για τον νέο κύκλο του Ερευνώ-Καινοτομώ, ύψους 300 εκ.€., κεντρική στόχευση του οποίου είναι να φέρει πιο κοντά την έρευνα με την αγορά – την ερευνητική/ακαδημαϊκή με την επιχειρηματική κοινότητα.

Με νέα δράση ύψους 25 εκ.€ ενισχύονται τα κέντρα μεταφοράς τεχνολογίας. Τα γραφεία αυτά θα φέρουν ακόμα πιο κοντά τις επιχειρήσεις με τους ερευνητικούς φορείς, γιατί παρόλο που το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας που γίνεται στην Ελλάδα πραγματοποιείται στους δημόσιους ερευνητικούς φορείς (Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και Ερευνητικά Κέντρα), δεν υπάρχουν στους περισσότερους από αυτούς οργανωμένοι μηχανισμοί εμπορικής αξιοποίησης των αποτελεσμάτων της έρευνας. Εμείς το κάνουμε πράξη.

Μέσα από τα προγράμματα του Ε.Σ.Π.Α. έχουν δοθεί σημαντικές χρηματοδοτήσεις και επαρκή κίνητρα σε νέους, όπως και σε υφιστάμενους Συνεργατικούς Σχηματισμούς Καινοτομίας (Innovation Clusters) και σε Κέντρα Ικανοτήτων (Competence Centres), ώστε να εμπεδωθούν όλα όσα χρειάζονται για γίνουν οι παραγωγικές και πρωτοποριακές ιδέες πράξη.

Η δυναμική χτίζεται και ενισχύεται μέρα με την ημέρα. Η αποτίμηση του εγχώριου ικοσυστήματος έχει ξεπεράσει τα οκτώ δισ., αφήνοντας πίσω πολλές γειτονικές χώρες.
Η Ελλάδα βρίσκεται στην 14η θέση μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά το ποσοστό δαπανών για έρευνα και ανάπτυξη ως προς το Α.Ε.Π.. Στην κυβέρνηση αντιλαμβανόμενοι τη δυναμική που δημιουργείται, διπλασιάζουμε τις δαπάνες για έρευνα από 1,5% στο 3%.

E7 | Βλέπουμε ότι παγκοσμίως το οικοσύστημα της τεχνολογίας ολοένα και περισσότερο οδηγεί και καθορίζει τις εξελίξεις στην οικονομία και την επιχειρηματικότητα. Έχουν διερευνηθεί από την ελληνική κυβέρνηση οι μακροπρόθεσμες συνέπειες αυτών των αλλαγών και πως θα διαμορφώσουν το παραγωγικό μοντέλο της οικονομίας, με δεδομένο ότι είμαστε μία χώρα με σοβαρό δημογραφικό πρ

όβλημα και άνιση περιφερειακή ανάπτυξη;

Στόχος μας είναι οι πατέντες, τα καινοτόμα προϊόντα made in Greece και οι υπηρεσίες αιχμής. Χρειάζεται να προσαρμοστούμε για να μη χαθούμε, όπως χρειάζεται και να καινοτομήσουμε για να ευημερήσουμε.

Το Υπουργείο Ανάπτυξης ενισχύει τις υποδομές για έρευνα και ανάπτυξη σε ολόκληρη τη χώρα. Στη Θεσσαλονίκη το Thess INTEC αναμένεται να αποτελέσει ένα από τα μεγαλύτερα Κέντρα Καινοτομίας και Τεχνολογίας στην Ευρώπη.

Τα επόμενα χρόνια θα προσελκύσει επενδύσεις από όλον τον κόσμο, με το συνολικό οικονομικό αποτέλεσμα να εκτιμάται πάνω από τα 500 εκ. ευρώ.

Μάλιστα, σταδιακά θα δημιουργηθούν 7.000 θέσεις εργασίας. Στην Κρήτη και τα Ιωάννινα επεκτείνουμε τις εγκαταστάσεις του Ι.Τ.Ε., ακριβώς για να προσελκύσουμε και εκεί ταλέντα και να δώσουμε στους ερευνητές καλύτερα εφόδια για να αναπτυχθούν.

Επιπλέον, οι ερευνητικές ομάδες θα μπορούν να συνεργάζονται με βιομηχανικούς και επιχειρηματικούς εταίρους, τόσο από την Ελλάδα, όσο και από το εξωτερικό.

Η μερίδα του λέοντος της Στρατηγικής Δράσης «Ερευνώ-Καινοτομώ» θα πάει στις λιγότερο ανεπτυγμένες Περιφέρειες σε θέματα καινοτομίας. Δηλαδή, το Βόρειο Αιγαίο, την Ανατολική Μακεδονία – Θράκη, την Κεντρική Μακεδονία, την Ήπειρο, τη Θεσσαλία, τη Δυτική Ελλάδα, την Κρήτη, τη Δυτική Μακεδονία, τα Ιόνια Νησιά, τη Στερεά Ελλάδα και την Πελοπόννησο. Σε αυτές τις περιοχές θα διοχετευτούν 234.000.000 ευρώ και τα υπόλοιπα 66.000.000 ευρώ στην Αττική και το Νότιο Αιγαίο. Η χρηματοδότηση μαζί με τη μόχλευση θα φτάσει τα 500 εκατομμύρια ευρώ.

Το να

καινοτομεί κανείς στην δουλειά του είναι δείγμα προσαρμοστικότητας και ευφυΐας. Οι επιχειρήσεις ζητούν ταλέντα. Τα ταλέντα ζητούν ελκυστικά projects. Θέλουμε να διευρύνουμε την «Καινοτομία παντού». Αυτό είναι το σύνθημα μας στο Υπουργείο Ανάπτυξης και συνάμα το στοίχημα που οφείλουμε να κερδίσουμε όλοι. Δεν είναι στοίχημα μόνο για την Πολιτεία. Είναι στοίχημα και για τα ερευνητικά κέντρα, τα ακαδημαϊκά ιδρύματα και τις επιχειρήσεις. Είναι στοίχημα για την κοινωνία ευρύτερα.

E7 | Ποια είναι η δυναμική των ελληνικών νεοφυών επιχειρήσεων σήμερα, όπως καταγράφεται στο ElevateGreece; Ποιοι είναι οι κλάδοι στους οποίους δραστηριοποιούνται περισσότερο και πόσο ελκυστικές είναι για ξένα ή εγχώρια επενδυτικά κεφάλαια;

Το Elevate Greece δεν υπήρχε πριν από μερικά μόλις χρόνια. Ήταν η κυβέρνηση της Ν.Δ. και συγκεκριμένα του προκατόχου Χρήστου Δήμα, που προχώρησε στην χαρτογράφηση του οικοσυστήματος των start ups, βάζοντας κριτήρια και αξιολόγηση. Έτσι, καταγράψαμε το εγχώριο οικοσύστηματο καινοτομίας – κάτι που ήταν ένα αρχικό, αλλά άκρως βασικό βήμα για να προχωρήσουμε στο επόμενο. Πλέον, το Elevate Greece περνά στη νέα εποχή!

Φροντίζει για την εξωστρέφεια του ελληνικού συστήματος start ups και έχει δώσει κίνητρα για επενδύσεις σε Επενδυτικούς Αγγέλους. Μέσα στο 2023 τουλάχιστον 7 εταιρείες του μητρώου Elevate Greece δέχτηκαν σημαντικές επενδύσεις, συνολικού ύψους 115 εκ. δολαρίων.

Από την έναρξη λειτουργίας του Εθνικού Μητρώου Νεοφυών Επιχειρήσεων τον Οκτώβριο του 2020, έχουν εγγραφεί πάνω από 800 νεοφυείς επιχειρήσεις, ανάμεσά τους περισσότεροι από 50 τεχνοβλαστοί (spin-off), από Α.Ε.Ι. και Ερευνητικά Κέντρα.

Η Ελλάδα έχει το πλεονέκτημα ενός ανθρώπινου δυναμικού υψηλής εξειδίκευσης και ενός πολλά υποσχόμενου τομέα πληροφορικής. Οι ψηφιακές τεχνολογίες προσελκύουν σημαντικές επενδύσεις, όπως και οι βιοεπιστήμες.

Αυτά τα χαρακτηριστικά αποτελούν assets για την οικονομία μας. Σε συνδυασμό με τις επενδύσεις, οι οποίες γίνονται για έρευνα και ανάπτυξη, οι οποίες με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία έφτασαν τα 3 δισ. ευρώ σε ένα έτος, διαμορφώνεται ένα περιβάλλον με δυναμική. Η Ελλάδα έχει ισχυροποιήσει τη θέση της στην παγκόσμια νεοφυή σκηνή, με τις προοπτικές να είναι περισσότερο ευοίωνες για το μέλλον. Μπορεί σύμφωνα με το European Score Board να είμαστε moderate innovators, όμως το χάσμα με τις πιο προηγμένες χώρες μικραίνει. Ο επόμενος στόχος είναι να γίνουμε strong innovators και να μπορούμε να δούμε πιο καθαρά την κορυφή και να την κατακτήσουμε! Ως innovation leaders!

E7 | Σαφώς, η προστιθέμενη αξία που φέρνουν στη χώρα μας οι επενδύσεις των τελευταίων ετών από ξένες πολυεθνικές επιχειρήσεις είναι σημαντική. Ποια, όμως, είναι συγκεκριμένα τα οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες, την επιχειρηματικότητα και την απασχόληση, μπορείτε να μας αναφέρετε;

Συνολικά από το 2019 μέχρι σήμερα 400.000 Έλληνες έχουν βρει δουλειά. Το καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό μας αποτελεί μαγνήτη για τις μεγάλες επιχειρήσεις.

Κολοσσοί όπως η Microsoft, η Cisco, η Amazon, η Pfizer, η HP, η Deloitte, η Accenture, η Deutsche Telekom και άλλοι ψάχνουν τα ταλέντα μας και βοηθούν με διάφορους τρόπους start-ups, επενδύοντας χρήματα. Το οικοσύστημα καινοτομίας συνδράμουν και ελληνικές επιχειρήσεις.

Το έκανε η Μotor Οil, η οποία υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας με το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών Δημόκριτος. Όσο περισσότεροι τόσο το καλύτερο. Το έχω ξαναπεί: «οι μεγάλοι θα πρέπει να βοηθούν τους μικρούς»! Το όφελος και η παρακαταθήκη για τις τοπικές κοινωνίες, την επιχειρηματικότητα και την απασχόληση είναι το σταθερό οικονομικό περιβάλλον που έχουμε διαμορφώσει τα τελευταία χρόνια, το οποίο δημιουργεί τις προοπτικές για μεγαλύτερη Ανάπτυξη.

E7 | Πως εξελίσσεται το έργο της κατασκευής του Data Center της Microsoft στα Σπάτα και πότε αναμένετε να ολοκληρωθεί;

Η Ελλάδα μετα

τρέπεται σε κεντρικό κόμβο διακίνησης δεδομένων της Ευρώπης. Η επένδυση αυτή πρόκειται να προωθήσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Ελλάδας.

Επιπλέον, είναι η μεγαλύτερη επένδυση στον χώρο της τεχνολογίας που γίνεται στη χώρα μας, η οποία θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και θα συμβάλει στην αύξηση του εγχώριου Α.Ε.Π.. Η επένδυση του τεχνολογικού κολοσσού αναμένεται να είναι της τάξης του ενός δισ. ευρώ και όπως πληροφορούμαι έχει μπει στην τελική ευθεία.

Μάλιστα, έχει ενταχθεί στο νόμο Στρατηγικών Επενδύσεων και ο Υπουργός Ανάπτυξης Κώστας Σκρέκας υπέγραψε απόφαση, με την οποία δίνονται κίνητρα για την κατασκευή τριών κέντρων δεδομένων στην Αττική. Πρόκειται για μια ακόμα επένδυση, η οποία προστίθεται στις καθαρές εισροές άμεσων ξένων επενδύσεων, οι οποίες αυξάνονται.

Πλέον, υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις, ώστε να ανακοινώνονται και να υλοποιούνται τέτοιου είδους επενδύσεις και πρωτοβουλίες. Η εξωστρέφεια της χώρας μας ενισχύεται και ενδεικτικό του καλού κλίματος είναι το ότι και μετά την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας η Ελλάδα απέκτησε πρόσβαση σε επενδυτικά κεφάλαια τρισεκατομμυρίων δολαρίων.

E7 | Ως Υφυπουργός Ανάπτυξης, αρμόδιος για την έρευνα και την καινοτομία, πως αξιολογείτε τον ρυθμό ανάπτυξης στη χώρα;

Η ελληνική οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί με ρυθμό άνω του 2% το 2024, πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Παρά τις διαδοχικές κρίσεις και ανατροπές, η ελληνική οικονομία κεφαλαιοποιεί τις μεταρρυθμίσεις που έχουν συντελεστεί.

Στην παρούσα φάση υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις για την περαιτέρω ενίσχυση της εισροής επενδύσεων, καλύτερες συνθήκες χρηματοδότησης της οικονομίας, ανάπτυξη και αύξηση της απασχόλησης. Μέσα στην τριετία 2021-2023 οι άμεσες ξένες επενδύσεις έφτασαν τα 17,5 δισ. ευρώ και φέτος αναμένουμε αύξηση της τάξης του 15%. Οι χρηματοδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων μόνο πέρσι έφτασαν τα 2,5 δισ. ευρώ.

Τρέχουμε δυναμικά ό,τι μπορεί να δημιουργήσει γόνιμο έδαφος για νέες επενδύσεις. Και το όχημά μας για αυτή την κούρσα είναι η καινοτομία.

E7 | Ποιες περαιτέρω πρωτοβουλίες θα ληφθούν για τη σύνδεση της έρευνας και της καινοτομίας με τον επιχειρηματικό κόσμο και πώς αυτές θα συμβάλουν στην ενίσχυση της εξωστρέφειας των μικρομεσαίω

ν επιχειρήσεων;

Οι πρωτοβουλίες για σύνδεση της έρευνας και της καινοτομίας με την επιχειρηματικότητα είναι πολλές και συνεχώς αυξάνονται. Πριν λίγο διάστημα, υπογράφηκε συμφωνία χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας, ύψους 143 εκατ. ευρώ. Όπως και τα προηγούμενα κονδύλια από την Ε.Τ.Επ., έτσι και αυτά θα πάνε για υποτροφίες διδακτόρων και μεταδιδακτόρων, όπως και στην μετεξέλιξη των ερευνητικών κέντρων.

Στο Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. Δημόκριτος το τεχνολογικό πάρκο Λεύκιππος αποτελεί «ναό» για την καινοτομία. Εκεί κατασκευάστηκε το πρώτο ποδήλατο υδρογόνου με αυτονομία 140 χιλιομέτρων. Επίσης, εκεί γίνεται μετατροπή ρύπων της βιομηχανίας σε καλλιέργειες μικροφυκών, όπως και η ανάπτυξη προϊόντων προκλινικής αξιολόγησης φαρμάκων.

Πλέον, όλες οι ερευνητικές ομάδες είναι business oriented. Η επιστημονική έρευνα και εξέλιξη είναι σε πολύ υψηλό επίπεδο στη χώρα μας.

Ένα ακόμα παράδειγμα αποτελεί η θερμοκοιτίδα του Ε.Β.Ε.Α., όπου έχουν φιλοξενηθεί πάνω από 450 επιχειρηματικά σχήματα. Εκτός από τα γραφεία και τον υλικοτεχνικό εξοπλισμό τους, έχουν παρασχεθεί συμβουλευτικές υπηρεσίες. Μάλιστα, μια στις τρεις ομάδες δημιούργησε την επιχείρηση της μέσα σε έξι μήνες και μια στις δύο μέσα σε έναν χρόνο από την έξοδό τους, από τη θερμοκοιτίδα.

Επιπλέον, είναι ενδεικτικό ότι στη φετινή έκθεση καινοτομίας, Mobile World Congress 2024, που πραγματοποιήθηκε στην Βαρκελώνη, έλαβαν μέρος 37 ελληνικές ομάδες. Πρόκειται για την μεγαλύτερη ελληνική αποστολή που έχει λάβει μέρος.

Αυτός είναι, άλλωστε, και ο δρόμος για μεγαλύτερη εξωστρέφεια. Παράλληλα, υπάρχουν τα κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία από την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, όπως το Ταμείο Εγγυοδοσίας Καινοτομίας, που επιδοτεί την καινοτομία και την εφαρμογή ESG κριτηρίων.

Φυσικά, ο νέος κύκλος του Ερευνώ-Καινοτομώ αναμένεται να ενισχύσει περαιτέρω την καινοτόμα επιχειρηματικότητα και γι’ αυτόν τον λόγο εξετάσαμε προσεκτικά τις λεπτομέρειες, ώστε το αποτέλεσμα να είναι μετρήσιμο για τις ίδιες τις ερευνητικές ομάδες και για το Α.Ε.Π. της ελληνικής οικονομίας.